از مقایسه روشهای رقابت در رشته های مختلف درسهای بسیاری می توان گرفت. بعضی از پژوهشگران از اینگونه مقایسه ها درس آموزی کرده و حتی استراتژی های نوینی را برای پیروزی در رقابتها یافته اند.
    یکی از این موارد؛ استراتژی جودویی (JUDO STRATEGY) است که روشی برای رقابت با حریفان قدرتمندتر به شمار می رود و بر مهارت، بیش از بزرگی و قدرت تاکید می کند.
    این استراتژی برای اولین بار در سال 2002 در نشریه= BUSINESS STRATEGY REVIEW BSR توسط DAVID B YOFFIE و MARY KWAK مطرح گشت.
    البته گفته می شود قبل از توسعه استراتژی جودویی، مفهومی به نام اقتصاد جودویی مطرح گشت که حداقل 20 سال از موضوعهای مهم در جهان اقتصاد بوده است. جودیس جلمن و استیون سالوپ، دو اقتصاد دانی بودند که واژه اقتصاد جودویی را ابداع کردند اقتصاد جودویی راهبردی است که به یک شرکت اجازه می دهد که از رقیب بزرگتر به عنوان مزیت برای خود بهره بگیرد.
    تفکر اصلی پشت این راهبرد- تبدیل قدرت رقیب به نقطه ضعف- است که اساسا روشی بسیار جذاب است.   

     در این روش بر خلاف شیوه های رقابت رو در رو که اصولا باب طبع رقبای بزرگ و قوی است از هر گونه درگیری مستقیم خودداری می شود و در مقابل بر خلاقیت فردی و سرعت عمل تاکید می کنند.
    همانگونه که در ورزش جودو با تسلط بر 3 اصل حرکت، تعادل و قدرت اهرمی می توان بر رقبای قدرتمند غلبه کرد، در استراتژی جودویی هم با اتکا بر این سه اصل عمل می شود.
    بی گمان در سیاست حتی مفیدتر و عملی تر از اقتصاد می توان از استراتژی جودویی بهره گرفت. استراتژی جودویی از 10 تکنیک به هم پیوسته تشکیل می شود

الف- حرکت، قدرت است
    استراتژی جودویی همانند ورزش جودو، با حرکت شروع می شود. همانگونه که در جودو فرد می کوشد با جلوگیری از حمله و ترک رقیب عملا مانع از آن شود که رقیب بتواند از نقاط قدرت خود بهره گیرد اما به محض آن که اندکی از رقیب خود جلو افتاد به سرعت از موقعیت استفاده کرده و با حملات پی در پی کار را به نفع خود به پایان می رساند جودو کار خوب نظیر سیاستمدار خبره می داند، آنگاه که نوبت ضربه زدن به رقیب شد سستی و کندی مرگبار خواهد بود.
    تکنیک شماره 1- فن سگ خانگی کوچک :(PUPPY DOG PLOY)
    در هر نوع رقابت، هدف اول شما باید آن باشد که در میدان بمانید و به راحتی حذف نشوید لذا تا زمانی که به اندازه کافی بزرگ نشده اید یا آمادگی رقابت جدی را ندارید سعی کنید در حاشیه مانده و منتظر زمانی شوید که نوبت حرکت شما برسد. اما این به معنای ناپدید شدن از صحنه نیست؛ هم در صحنه بمانید و گاهی برای آن که شما را باور کنند حرکتی کنید که هم خلاف جریان غالب باشد و هم شما را هم شما به درگیری ناخواسته نکشاند. به عبارتی بگذارید رقبای قدرتمند و خود نمای شما به اندازه کافی با هم درگیر شده وانرژی خود را به هرز ببرند در این زمان منتظر باشید؛ به دیوار تکیه دهید و با چشمان باز منتظر لحظه و زمان مناسب خود شوید.
    تکنیک شماره 2- محیط شناسی و فرصت سنجی:
    در گام نخست (تکنیک سگ خانگی) شما دفاع می کنید و منتظر زمان مناسب می شوید ولی در همان زمان که چرخش اوضاع، شما را در شرایط جدید و مناسب قرار داد؛ باید نقاط قوت رقیب را خوب بشناسید ودریابید که در صورت هشیاری می توان نقاط قوت رقیب را به نقاط ضعف او مبدل ساخت.
    تکنیک شماره 3- حرکات سریع پی در پی نهایی:
    با شناسایی دقیق استراتژی رقیب؛ حفظ خود وانرژی باید بتوان در لحظه مناسب با ورود آوردن ضربات پی در پی پیروزی را در یک رقابت هوشمندانه از آن خود کرد.
    ب. تعادل خود را حفظ کنید و تعادل رقیب را برهم زنید:
    می گویند؛ در آغاز مسابقه جودو، هر بازیکن برای اینکه یقه یا آستین حریف را بگیرد و با این هدف که بتواند حریف را در یک موقعیت بی تعادلی هل دهد با حریف مبارزه می کند. در این اثناء طرف مقابل باید از یک قانون ساده که بر خلاف شم درونی اوست پیروی کند؛ به جای اینکه مقاومت کند باید نیرویی را که باعث موفقیت حریفش می شود، ضعیف کند. به جای اینکه نیروهای همسان را علیه یکدیگر اعمال کند، وقتی کشیده می شود هل دهد و وقتی هل داده می شود حریف را بکشد. کسانی که جودو کار می کنند یاد می گیرند توانایی هایشان و تعادلشان را به وسیله بی اثر کردن حرکات حریف حفظ کنند، سپس از حرکات بدن حریف برای غلبه بر وی استفاده می کنند.  

    تکنیک شماره 4- بچسب به حریف:
    در این روش توصیه می شود با چسبیدن به حریف، زودتر از اینکه او اقدام به این کار کند در رقابت و مبارزه پیشدستی کنید؛ در این حالت می توانید روابطی را با رقبای کنونی و یا رقبای آینده به وجود آورید که فضای مانور آنها را محدود کند و یا به شما اجازه دهد از آنها بهره ببرید. هر دو این کارها توانایی آنها برای حمله به شما را در آینده کاهش می دهد. راههای بسیاری برای چسبیدن به حریف وجود دارد. اگر می خواهید که از نبرد در آینده جلوگیری کنید، با رقبای آینده تان شریک شوید.
    تکنیک شماره 5- از مقابله به مثل خودداری کنید:
    گاهی اوقات با چسبیدن به حریف می توانید انگیزه هایش را برای یک نبرد رودررو کاملا تغییر دهید. حفظ تعادل خود نوعی مبارزه است.
    در برابر این حس که شما را ترغیب به نبرد تلافی جویانه کند، مقاومت کنید.
    تکنیک شماره 6- وقتی توسط حریف کشیده می شوید، وی را هل دهید:
    چسبیدن به حریف و جلوگیری از مقابله به مثل او به شما کمک می کند احتمال حمله و یا تاثیر آن را به حداقل برسانید. فن هل دادن رقیب در حین کشیده شدن، در واقع به شما کمک می کند که نیرو و یا حرکات بدن رقیب را به سود خود به کار برید و یک قدم جلو بیفتید. ایده تعادل اساسا ساده است، وقتی کشیده می شوید: هل دهید؛ از مومنتوم رقیب استفاده کنید و با هل دادن او تعادلش را برهم بزنید. در سیاست گاهی مواقع درست آن زمان که رقیب به شما نیرو وارد می کند قادرید با یک حرکت تهاجمی حساب شده در زمانی که گمان ندارد تعادل او را برهم زنید.
    تکنیک شماره 7- افتادن بدون خطر را تمرین کنید:
    در جودو، «یوکمی» تکنیک افتادن بی خطر است و پیرامون آن نوشته اند: «یوکمی به میزان بسیار اندکی باعث کاهش برتری شخصی که می افتد نسبت به حریف می شود که در واقع هدف آن برگشت موثرتر شخص به مبارزه است. به عبارت دیگر، شما در یک باخت موقت و زودگذر به میل خود تسلیم حرکات رقیبتان می شوید، به جای اینکه مقاومت کنید و این ریسک را کرده و کنترل خود را از دست بدهید.»
    به عبارت بهتر؛ گاهی باخت حساب شده اما با هزینه کم به صورتی که انرژی شما را نابود نکرده و امکان بقا در میدان و بازگشت را به شما بدهد بهتر از مقاومت بی جهتی است که شما را خرد گردانده و شما را از میدان خارج گرداند.
    ج: از اهرم ها سود ببرید
    بهره گیری از حرکت و عنصر تعادل برای فرد فرصت ایجاد می کند و او را بر پای نگه می دارد ولی لزوما این به معنای پیروزی نیست. یک استاد قدیمی جودو گفته است: «اینکه شخصی در مسابقه جودو نمی افتد به این معنی است که آن شخص مغلوب نشده است، اما این به معنی پیروز شدن هم نیست.» با جلوگیری از افتادن فرصتی در اختیار فرد قرار می گیرد اما برای آنکه پیروزی کامل شود رقیب باید شکست خورد و بر زمین افتد. در عرصه سیاست هم جامعه باید پیروزی فردی بر فرد دیگر یا جناحی بر جناح دیگر را با نشانگان خاص آن درک کنند. در اینجا بحث اهرم و روش های بهره گیری از آن مطرح می شود.
    تکنیک شماره 8- بهره گیری از امتیازات رقیب به عنوان ضعف:
    اما بزرگترین امتیازات رقیب می تواند غالبا تبدیل به بزرگترین ضعفهایش شود؛ فقط باید با بصیرت با آن روبه رو شد.
    تکنیک شماره 9- شرکای رقیبتان را تقویت کنید: با شناخت دسته بندی های جریان رقیب و با تقویت بعضی از آنها عملا توازن درون جریان رقیب را برهم بزنید.
    تکنیک شماره 10- رقبای دیگر رقیبتان را تقویت کنید:
    یک جریان یا خط سیاسی دارای رقیب های متعددی است به عبارت بهتر شما تنها رقیب جریان مقابل خود نیستید. رقبای دیگر رقیبتان را تا حدی که در صورت پیروزی دشمن خطرناک شما نشود تقویت کنید.
    در پایان نباید فراموش کرد که در چالش های بین المللی آگاهی و بهره گیری از متدهای رقابت قادر است کمک فراوانی به دیپلمات های ما کند و با کمترین هزینه پیروزی های چشمگیری به ارمغان آورد از همین روی آگاهی از استراتژی های رقابت از اهمیت بسیاری برخوردار است.  

 نویسنده: امیر محبیان

منبع: روزنامه رسالت